Tuổi dậy thì – Thời con gái – Sự chuyển tiếp dịu dàng

Nhịp sinh học đặc trưng

Mặt trời, mặt trăng, trái đất tương tác tạo ra mưa, nắng, thủy triều, tạo ra quy luật sinh học theo vụ, theo mùa, tiếp nôi ngày đêm, năm tháng… Sinh vật trên trái đất, tuân theo nhịp sông nảy nở, sinh sôi… Điều đó được hiểu là nhịp sinh học (biorythm).

Tuổi dậy thì của con gái
Tuổi dậy thì của con gái

Cơ thế con người, một vũ trụ huyền bí, từ lâu cũng đã được dày công khám phá. Người ta tìm ra được nhiều nhịp sinh học. Ngoài nhịp thở, nhịp tim ai cũng dễ nhận ra, còn có nhiều nhịp sinh học khác. Chẳng hạn như nhịp bạch cầu cao nhất lúc 17-20 giờ; thấp nhất lúc 11-14 giờ. Nhịp huyết áp, cao vào lúc 11-12 giờ và thấp vào 23-24 giờ.
Chu trình sáng, tối và thăng giáng địa từ qui định nhịp ngày đêm. Võng mạc nhận ánh sáng, truyền thông tin tới nhân cận thất (qua nhân trên chéo thị giác) để tuyến Tùng điều tiết Mélatonine. Chu trình tiết Mélatonine đóng vai trò điều nhịp trong cơ thể. Sự tác động của mặt trời lên cơ thể con người vào những năm có bão từ, là những năm bệnh tật nhiều hơn cả. Dễ nhận biết là bệnh tim mạch, hen suyễn, tâm thần…và mãn tính khác nặng lên. Có lẽ điều này được lý giải sau một khám phá mới, dưới tác động của bão từ, chức năng tuyến giáp trạng bị rối loạn, làm giảm khả năng khôi phục hệ thông miễn dịch và điều hòa nhịp sinh học ở người.
Còn mặt trăng? Vào những ngày mùng một và rằm, lực hấp dẫn của nó đã kéo nước… trong cơ thê lên não, gây tâm trạng bâ’t thường, và tác động bệnh lý mạnh hơn mà bệnh hen suyễn là một ví dụ.
Lợi dụng thời sinh học, theo Thời châm học Đông Y, có các huyệt mở theo giờ (huyệt khai). Trị liệu bằng châm cứu theo thời châm, thực tế hiệu quả điều trị cao hơn.
Nghiên cứu nhịp sinh học ở người, giáo sư Hermann Swoboda (trường Đại học Viên, Áo) và bác sĩ Wilhem Fleiss (viện trưởng Viện Hàn lâm khoa học Đức),vào đầu thế kỷ XX, đã tìm ra các qui luật diễn biến sức khoẻ, cảm xúc và trí tuệ con người theo chu kỳ hình sin, thứ tự 23, 28 và 33 ngày; khởi đầu từ ngày sinh. Giao điểm xung yếu trong sự chuyển pha có thể gây ra yếu mệt, kém minh mẫn… Nhờ đó giúp cho việc bảo vệ sức khoẻ và đề phòng tai nạn tốt hơn.
Có một nhịp sinh học điển hình ở phụ nữ là chu kỳ kinh nguyệt.

Tuổi dậy thì con gái

Ý nghĩa “đời người bắt đầu từ tuổi trẻ”, mà bắt đầu hoàn chỉnh thế chất từ tuổi dậy thì. Nó là thời kỳ chuyển tiếp dịu dàng từ một bé gái lên một thiếu nữ, chuẩn bị chức năng làm mẹ. Vì vậy ở bé có sự chuyền đổi về mặt sinh học, hình thái học. Từ đó về tâm lý giới tính có sự thay đổi rõ ràng.
Vậy yếu tổ nào dẫn đến tuổi dậy thì?
Trong cơ thể, tuyến nội tiết đóng vai trò cực kỳ quan trọng, liên hệ mật thiết thành hệ thông với đồi thị và tuyến yên. Nó chế tiết nội tiết tô”, tác dụng trên quá trình chuyến hóa trung gian và điều hòa chức phận cơ thê bằng thế dịch.

tuoi-day-thi-o-con-trai-va-con-gai-2

Sự thay đổi cơ thể của con trai và con gái khi đến tuổi dậy thì

Từ lúc sinh ra, đến năm 2 tuổi, nội tiết tô’ (stéroid) bé gái được sản xuất từ buồng trứng. Nhưng tiếp đó, tới 8 tuổi, đặc tính sinh dục không phát triển, nội tiết tô’ hướng dục được ổn định ở mức rất thấp.
Khi cơ thể tăng đủ về chất, thì có sự phát động từ hạ đồi (não), sản xuất ra Lutéinising hormone-Rélasting hormone (LH-RH) chê tiết với nhịp điệu một giờ rưỡi một lần kích thích vào tuyến yên. Tuyến yên tiết .ra Follicle Stimulating hormone (FSH) cùng với LH tác động lên buồng trứng. Buồng trứng tiết nội tiết tô’ Estrogen và tiếp đến là Progesteron, hoạt động mang đặc tính nữ.
Tuổi dậy thì được tính từ khi nào?
Các nhà y học cho rằng sự xuất hiện kinh nguyệt lần đầu tiên, đánh dấu tuổi dậy thì, đánh dấu thời kỳ trẻ con sang người lớn.
Tuy nhiên, khi đời sông kinh tê’ mỗi ngày một cao, thê châ’t được nâng nhanh, đồng thời với tác động của yếu tô’ xã hội hiện đại, thì lần có kinh đầu tiên xảy ra sớm hơn, và tuổi dậy thì cũng sẽ được hạ thấp.
Theo điều tra của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam (VIE88/P09) 1990 thì:
• Năm 1967 kinh lần đầu ở em gái thành phô’ là 15,8 ± 1,4 tuổi và ở nông thôn là 16,22 ±1,7 tuổi.
• Năm 1972, thành phô’ là 14,3 ±1,2 và nông thôn là 15 ± 3,4 tuổi.
• Năm 1988, thành phô’ là 13,1 ±1,2 và nông thôn là 14,5±1,3 tuổi.
Vậy là tuổi dậy thì được tính “nữ thập tam” nhưng vẫn được kể từ tuổi lên 10, nếu bé hành kinh lần đầu.