Thay dổi hình thái
Là hậu quả của biên đổi sinh học. Rõ rệt nhất ở cơ quan sinh dục. Dưới tác dụng của Estrogen:
- Vú nở dầy lên. Núm và quầng vú to ra. Tuyến vú bắt đầu hoạt động cùng với chu kỳ kinh.
- Bộ phận sinh dục: âm hộ rộng thêm và chúc xuống dưới. Lông mu (cùng lông nách) phát triển. Còn tử cung và buồng trứng to gấp bôn lần.
- Cơ thể lớn phổng phao. Chiều cao (xương) phát triển nhanh nhất. Khung chậu rộng về bề ngang. Từ sau khi có kinh nguyệt, hệ cơ phát triển tạo ra vòng eo duyên dáng.
- Tuyến bã tăng tiết làm da tươi tắn mịn màng (có thế’ có trứng cá). Giọng nói thanh hơn.
Sự biến đổi này không phải lúc nào cũng đồng đều. Có khi như là mất cân đối, chẳng hạn vú bên to, bên nhỏ. Và nhanh chậm còn tùy thuộc từng cá thể, theo di truyền và nuôi dưỡng.
Có tuổi dậy thì bất thường
Dậy thì sớm
- Có thể sớm từng bộ phận
Chẳng hạn chỉ có vú phát triển đầy đặn ở trước tuổi 12. Do tuyến vú sớm nhạy cảm với Estrogen.
Hoặc là, lông mọc sớm ở vùng mu và nách, do vùng này sớm nhạy cảm với Androgen, một nội tiết tô” (mang đặc tính nam) từ thượng thận tiết ra.
- Và có dậy thì sớm toàn thể :
Đó là hình ảnh một bé gái lớn nhanh quá mức bình thường cả về trọng lượng và kích thước. Điều này được gây ra bởi sự tăng tiết của nội tiết tô hướng dục (Gonadotrophin). Tuy nhiên phải kết hợp xem phong cách bé có bị rối loạn không? Nếu có, mới là bệnh. Nguyên do có thể nghĩ tới thiểu năng tuyến giáp hoặc loạn dưỡng buồng trứng đa nang..Trị bệnh, phải tìm rõ nguyên nhân nhằm ngăn chặn giới tính phụ, chông dính các sụn tiếp hợp do nội tiết tố hướng dục gây ra.
Dĩ nhiên, phải loại trừ những bé mà cha mẹ nó vốn to lớn hoặc một “hội chứng con nhà giàu” thừa thãi thức ăn!
Chuyện sẽ không có gì ầm ĩ. Vì đó là dậy thì sớm thật.
Vậy mà có một sự thật đến nay vẫn còn như một điều bí ẩn trong y học. Chuyện xảy ra ở làng Andes, tỉnh Ticrapo, Peru. Người mẹ Lina Medina vừa tròn 5 tuổi 7 tháng 21 ngày, hạ sinh một con trai nặng 2700g vào ngày 14-5-1939.
Bác sĩ sản khoa Jose Sandoval đãmô tả trong cuốn sách Làm mẹ khi mới 5 tuổi của ông. Bé Lina hành kinh lúc hai tuổi rưỡi và mang thai lúc 4 tuổi 8 tháng. Gerardo, con trai Lina qua đời năm 1979 khi 40 tuổi vẫn không biết cha là ai.
Năm 1972, Medina kết hôn và có một con trai, sau 33 năm sinh Gerardo.
Lina sống trong mặc cảm, hoài nghi với sự im lặng phũ phàng của chính phủ Peru hoài nghi trước những tấm lòng nhân ái cao cả của nhiều người trên thế giới muôn giúp đỡ mẹ con bà.
Lina, bé Gerardo lúc 11 tháng tuổi và bác sĩ Lozada người đã mổ sinh bé (năm 1930)
* Còn dậy thi bệnh tật?
Là dậy thì sớm giả. Cơ thể không mang đặc tính nữ mà chỉ có những dấu hiệu bâ’t thường như giọng nói Ồm Ồm, trên mép lún phún lông tơ. Thường thấy dấu hiệu này ở các bệnh u tiết Androgen buồng trứng hoặc u tăng sinh thượng thận bẩm sinh
Dậy thì muộn
Nói muộn bởi vì cơ thể còi cọc với bộ phận sinh dục phụ không có gì thay đổi ở cái tuổi mười lăm. Đợi tới tuổi 18 đi! Nếu không bước được vào hàng ngũ thiếu nữ thì bệnh có thể có nguồn gốc từ tuyến sinh dục. Chẳng hạn như hội chứng thiếu nhiễm sắc thể giới tính xo (hội chứng Turner).
Dĩ nhiên phải xem xét, bé có bị “còi” do suy dinh dưỡng không? Hoặc đã chữa bệnh bằng xạ trị, hóa trị liệu, vào vùng đầu, vùng buồng trứng không? Hay tại cha mẹ cũng còi?
